Γιατί οι νέες τεχνικές των καρδιολογικών υπέρηχων , όπως το stress echo κλπ αποτελούν ένα παράθυρο για το μέλλον...

Έχουμε πλέον την ψευδαίσθηση ότι μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τα πάντα. Σήμερα, θεωρείται παράλογο πια να χαθεί άδικα κάποιος ασθενής επειδή δεν αντιμετωπίστηκε και δεν διαγνώστηκε σωστά. Βλέπουμε έτσι όλο και πιο πολλούς αρρώστους με σοβαρά προβλήματα Στεφανιαίας Νόσου και Καρδιακής Ανεπάρκειας να επιζούν περισσότερα χρόνια...Μεταξύ σοβαρού και αστείου οι καρδιολόγοι λέμε μεταξύ μας ότι εμείς είμαστε η κύρια αιτία του ασφαλιστικού προβλήματος της χώρας αφού με την εξέλιξη της καρδιολογίας αυξήθηκε ο μέσος όρος επιβίωσης.

Τελευταία πολύς λόγος γίνεται για τις λεγόμενες «Νέες Τεχνικές των Καρδιολογικών Υπερήχων». Όπως ίσως θα έχετε ακούσει πρόκειται για πολλά υποσχόμενες τεχνολογικές εξελίξεις απεικόνισης της καρδιάς με χρήση των υπερήχων, οι οποίες με την εφαρμογή τους φέρνουν αλλαγή του τρόπου σκέψης στην σύγχρονη διάγνωση και αντιμετώπιση των καρδιολογικών νόσων. Στις νέες τεχνικές περιλαμβάνονται η δυναμική υπερηχογραφία ή stess echo, το ιστικό Doppler, η διαοισοφάγεια υπερηχοκαρδιογραφία, η μυκαρδιακή παραμόρφωση και η ηχοκαρδιογραφία αντίθεσης (Contrast Echo).

Ο υπέρηχος είναι ένα μηχάνημα, που πολλοί από εσάς θα έχετε εξεταστεί, ο οποίος με τη χρήση υπερήχων καταφέρνει να απεικονίσει την κινούμενη καρδιά και τις δομές της με σαφήνεια και λεπτομέρεια, χωρίς αιματηρή επέμβαση ή χρήση ραδιενέργειας. Με τον κλασσικό υπέρηχο μέχρι σήμερα μπορούσαμε να δούμε την λειτουργικότητα της καρδιάς, το εάν έχει δηλαδή κάποιος Καρδιακή Ανεπάρκεια. Μπορούσαμε επίσης να δούμε τις δομικές ανωμαλίες της καρδιάς, τις βαλβίδες και να μελετήσουμε την ταχύτητα του αίματος. Αυτό που δεν μπορούσαμε να διαγνώσουμε ήταν η πιθανότητα ύπαρξης κρυφής Στεφανιαίας Νόσου.

Η Στεφανιαία Νόσος προκαλείται από τις αθηρωματικές πλάκες που αναπτύσσονται στο αιματικό αρδευτικό δίκτυο της καρδιάς, που ονομάζεται Στεφανιαίο Δίκτυο και περιλαμβάνει όλα τα αγγεία που δίνουν αίμα στα ίδια τα τοιχώματα της καρδίας. Εάν σε κάποιο αγγείο του στεφανιαίου δικτύου αναπτυχθεί κάποια στένωση, τότε το αίμα θα δυσκολευτεί να περάσει εύκολα από το σημείο αυτό και έτσι λέμε ότι δημιουργούνται συνθήκες ισχαιμίας, δηλαδή επειδή το αίμα δεν περνάει με την ίδια ταχύτητα στα μετά την στένωση τμήματα, τα τμήματα αυτά δεν αιματώνονται σωστά και αυτό παράγει διάφορες ηλεκτρομηχανικές αλλαγές, τις οποίες προσπαθούμε να εντοπίσουμε πρώιμα για να διαγνώσουμε έγκαιρα την στεφανιαία νόσο.

Μέχρι σήμερα αυτό προσπαθούσαμε να το κάνουμε με την Δοκιμασία Κόπωσης, το γνωστό σε όλους μας Test Κόπωσης. Υποβάλλαμε δηλαδή τον εξεταζόμενο σε άσκηση, αυξάνοντας τους παλμούς της καρδιάς και παρακολουθούσαμε το ηλεκτροκαρδιογράφημά του. Εάν αναπτυσσόταν ισχαιμία, υπήρχε δηλαδή κάποια στένωση σε κάποιο αγγείο της καρδιάς, τότε στο ηλεκτροκαρδιογράφημα του εξεταζόμενου θα παράγονταν ισχαιμικές αλλοιώσεις με τις οποίες ήμασταν σε θέση να διαγνώσουμε πρώιμα την Στεφανιαία Νόσο. Αυτό όμως που είδαμε με τον καιρό ήταν ότι η Δοκιμασία Κόπωσης ήταν χρήσιμη μόνο στο 67% περίπου των ασθενών. Υπήρχε δηλαδή ένα μεγάλο ποσοστό ασθενών, περίπου 30-35% με κρυφή ισχαιμία, που μπορούσε να έχει πρόβλημα και να μην φαίνεται στην Δοκιμασία Κόπωσης κι έτσι να χάνουμε τους ασθενείς αυτούς, παρότι τους είχαμε παρακολουθήσει στενά.

Η προσπάθειά μας να διαγνώσουμε γρηγορότερα και εγκυρότερα την Στεφανιαία Νόσο έφερε πλήθος προσπαθειών και μελετών στην επιφάνεια, χρησιμοποιώντας εναλλακτικές μεθόδους, με στόχο την κατάδειξη πρωιμώτερων του ΗΚΓ αλλαγών που δημιουργεί η ισχαιμία. Έτσι αναπτύχθηκε το Σπινθηρογράφημα, η Μαγνητική Τομογραφία και τα τελευταία χρόνια η Δυναμική Υπερηχογραφία ή Stress Echo. Με την δυναμική υπερηχογραφία αντί για ηλεκτροκαρδιογραφικές αλλαγές προσπαθούμε να εντοπίσουμε ελλείμματα κινητικότητας. Παρακολουθούμε δηλαδή την κίνηση των τοιχωμάτων της καρδιάς κατά την διάρκεια πρόκλησης ειδικού stress με αύξηση της συχνότητας, των παλμών δηλαδή της καρδιάς, σαν να κάναμε άσκηση δηλαδή. Πώς γίνεται αυτό; Χορηγώντας μικρή ποσότητα ειδικού φαρμάκου, κάνουμε την καρδιά να λειτουργήσει πιο γρήγορα, έτσι ώστε να δημιουργήσουμε ένα μικρό stress στην καρδιά και να αυξηθούν οι ανάγκες της σε οξυγόνο, να απαιτείται δηλαδή περισσότερο αίμα για να αιματωθεί. Εάν υπάρχει στένωση σε κάποια αρτηρία και το αίμα δεν περνάει καλά από εκεί, τότε θα προκληθεί πρόβλημα στην κίνηση αυτού του τμήματος της καρδιάς, το οποίο θα το δούμε στο υπέρηχο, με αποτέλεσμα να διαγνώσουμε έγκαιρα την Στεφανιαία Νόσο, χωρίς να περιμένουμε ή να έχουμε την αμφιβολία αν θα αλλάξει ή όχι το ΗΚΓ του εξεταζόμενου. Έχει βρεθεί λοιπόν ότι με αυτή τη μέθοδο μπορούμε με ασφάλεια να διαγνώσουμε μέχρι και το 90% περίπου των αρρώστων με Στεφανιαία Νόσο.

Στα σημαντικά πλεονεκτήματα της μεθόδου περιλαμβάνεται επίσης η μη ανάγκη χορήγησης ραδιενεργών υλικών, όπως γίνεται με το σπινθηρογράφημα, η μη αναγκαιότητα τοποθέτησης σε κλειστό θάλαμο, όπως γίνεται με τον μαγνήτη (έχει βρεθεί ότι το 30% των ασθενών δεν μπορούν να υποβληθούν σε μαγνητική τομογραφία λόγω κλειστοφοβικού αισθήματος), η ταχύτητα και το χαμηλό κόστος της μεθόδου. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι οι άλλες μέθοδοι εκτίμησης είναι λιγότερο χρήσιμες αφού και η δυναμική υπερηχογραφία έχει μειονεκτήματα όπως η δυσκολία εκτίμησης σε ορισμένους, κυρίως υπέρβαρους ασθενείς, αλλά και η υποκειμενική εκτίμηση των αποτελεσμάτων, αλλά ότι στο οπλοστάσιό μας υπάρχει πλέον άλλη μια δυνατή και αξιόπιστη μέθοδος έγκαιρης διάγνωσης της Στεφανιαίας Νόσου. Ο γιατρός σας είναι αυτός που θα καθορίσει ποια ακριβώς είναι η μέθοδος που σας ταιριάζει και πως θα επωφελειθείτε καλύτερα από αυτήν.

Άλλες εφαρμογές του σύγχρονου υπερήχου είναι το ιστικό Doppler, με το οποίο μελετάμε καλύτερα την κίνηση των ιστών, τα strain και strain rate, με τα οποία μελετάται η μυοκαρδιακή παραμόρφωση και η κίνηση του μυοκαρδίου, η ηχοκαρδιογραφία αντίθεσης με την οποία με τη χρήση σκιαγραφικών μπορούμε να απεικονίσουμε καλύτερα το εσωτερικό των καρδιακών κοιλοτήτων και το διαοισοφάγειο υπερηχογράφημα, το οποίο με τη χρήση ενός σωλήνα που μοιάζει με το γαστροσκόπιο μας δίνει καθαρές εικόνες σε διάφορες παθήσεις μέσα από τον οισοφάγο όπου χρειάζεται η προσεκτικότερη εκτίμηση για την λήψη αποφάσεων που ενδέχεται ή όχι να οδηγήσουν σε καρδιοχειρουργική επέμβαση. Πρέπει να σημειώσουμε εδώ όμως ότι τις νέες τεχνικές μπορούν να τις πραγματοποιήσουν μόνο εξειδικευμένοι καρδιολόγοι, που έχουν εκπαιδευτεί σε ειδικά κέντρα εξειδίκευσης.

Η τρέχουσα δεκαετία, χαριτολογώντας στον κόσμο των καρδιολόγων ονομάστηκε δεκαετία της απεικόνισης. Πλέον ένα νέο παράθυρο έχει ανοίξει στην πιο έγκαιρη και σύγχρονη διάγνωση και αντιμετώπιση των καρδιολογικών νόσων. Πολλά από αυτά που πετύχαμε σήμερα κάποτε αποτελούσαν όνειρα θερινής νυκτός. Είναι σίγουρο ότι το μέλλον επιφυλάσσεται λαμπρό. Ας ελπίσουμε ότι σε αυτήν τη νέα εποχή θα μπούμε και ηθικά θωρακισμένοι, αντιμετωπίζοντας τις νέες προκλήσεις με σύνεση και ισορροπία, ώστε όσοι ασκούμε το ιατρικό λειτούργημα να είμαστε πραγματικά χρήσιμοι στον συνάνθρωπό μας.